Dit beeld is hoogstwaarschijnlijk een uitbeelding van Dharmawangsa met zijn vader, de god Dharma.
Dharmawangsa is een figuur uit de Mahabharata en in andere landen, waaronder India, is zijn naam ook wel Yudishthira. Ook in het Javaanse wayang spel heet hij Yudishtira. De Balinese mythologie kan soms ingewikkeld zijn, doordat het verweven is met eigen geloofsovertuigingen, mythen en sagen. Onder ander hierdoor, wijken sommige verhalen af van de Indiase versie van de Ramayana of Mahabharata. Zie voor meer verdieping hierover, het kopje ‘Inzicht in Balinees houtsnijwerk‘. (deze zal later worden toegevoegd aan deze website.)
Koning Dharmawangsa was een legendarische koning en heerste over het machtige koninkrijk Mataram. Het vroege koninkrijk Mataram spreidde zich over een groot gebied van Indonesië. Een groot deel van Java, maar ook Bali behoorde tot dit koninkrijk. Waarschijnlijk is hierdoor de invloed van het verhaal van Dharmawangsa op Bali verweven geraakt met dat van Yudishtira, maar het kan ook zijn dat dit al eerder gebeurd is, tijdens de Hindoe Javaanse periode.
Dharmawangsa was een legendarische koning. Hij stond bekend om zijn eerlijke inborst, oprechtheid en hoge rechtvaardigheidsgevoel. Dharmawangse had vier broers en samen vormden zij de bekende Pandawa broers. De Pandawa broers heersten over een prachtig koninkrijk, maar werden hieruit verbannen, nadat zij een oorlog verloren. Gelukkig wisten zij hun koninkrijk later terug te veroveren tijdens de grote oorlog op Kurukshetra. Als leider van de Pandawa broers was Dharmawangsa de hoofdverantwordelijke voor dit succes en werd hij vervolgens tot koning gekroond. Tijdens zijn heerschappij was hij zeer succesvol, hij stond bekend als een groot leider en zorgde voor welvaart, vrede en voorspoed in het gehele koninkrijk. Na vele jaren van voorspoed en welvaart, besluiten Dharmawangsa en zijn broers dat hun taak hier op aarde vervuld is en de tijd is aangebroken, waarop zij eindelijke vredig naar de hemel kunnen gaan. In hun ogen, hadden zij door hun grote successen en het brengen van voorspoed en welvaart, deze plek eindelijk verdiend.
De hemel was in dit verhaal gelegen op de top van de heilige berg Indrakila. Om hier te komen, moesten de broers de berg beklimmen: een lange en gevaarlijke tocht. Toch besloten alle broers deze tocht te maken en zo begonnen zij aan de voet van de berg dit laatste avontuur. Tijdens deze zware tocht dook er plosteling een armzalige hond op. De hond bleef de hele tijd in de buurt van de broers en volgde hen, waar zij ook gingen. De broers lieten de hond zijn gang gaan, waarop de hond hen de gehele tocht bleef vergezellen.
De tocht bleek echter zo zwaar, dat één voor één de broers van Dharmawangsa het leven lieten tijdens zware reis. Zij bleven achter op de berg. De hond leek minder moeite te hebben met de tocht en bleef gedurende de gehele zware tocht Dharmawangsa trouw volgen. Dharawangsa haalde steun en toeverlaat uit het gezelschap van de hond, wat hem de kracht gaf om door te gaan. Toen Dharmawangsa eindelijk de top van de berg wist te bereiken, nog steeds vergezeld door deze hond, kwam hij bij de hemelpoort terecht.
Daar stond de god Indra, als poortbewaker op hem te wachten. Indra vroeg aan Dharmawangsa om de hond achter te laten. Indra zei dat de hemel geen plek was voor zo’n vies en inferieur dier. Dharmawangsa vroeg of deze trouwe hond toch mee mocht, maar Indra bleef weigeren. Indra probeerde vervolgens om Dharmawangsa over te halen om voor zijn eigen geluk te kiezen en mee te gaan naar de hemel, waar zijn broers op hem wachtten. Het enige wat hij hiervoor hoefde te doen, was de hond achter laten.
Hierop antwoordde Dharmawangsa dat hij liever naar de hel ging, dan dat hij deze trouwe hond weg moest sturen. De hond had hem immers bijgestaan in zijn zware tocht naar de hemel, was bij hem gebleven toen zijn broers één voor één stierven en was inmiddels zijn trouwe vriend geworden. Zonder deze hond, had hij de tocht waarschijnlijk nooit gehaald. Om dan deze vriend achter te laten, dat zou een zonde zijn.
Na dit dappere betoog, straalde er opeens een groot en helder licht uit de hond, waarop de hond zich transformeerde in niemand minder dan de vader van Dharmawangsa, de god Dharma. Het weigeren van de hond door Indra bleek een test, een test die Dharmawangsa met vlag en wimpel had doorstaan. Dharma verwelkomde Dharmawangsa vervolgens in de hemel met de woorden: “Dharmawangsa, jij bent de meest rechtvaardige van de rechtvaardigen, welkom in de hemel.”
En zo eindigde dit hoofdstuk uit het verhaal van Dharmawangsa.
Het verhaal zit vol wijze lessen, waarvan de belangrijkste is, dat rechtvaardigheid nooit opzij gezet mag worden voor eigen gewin. Het is een prachtig, tijdloos verhaal. Het leert ons dat eerlijkheid en rechtvaardigheid lonen. Het leert ons ook om verder te kijken dan alleen uiterlijk en status, of het nou mensen of dieren betreft. Het leert ons ook dat mensen en dieren ons kunnen verbazen en meer in hun mars kunnen hebben, dan we in eerste instantie zouden denken. Het leert ons om goed te zijn voor onze medemens en dier, ook al betreft het een armzalige straathond.
Bij zo’n mooi verhaal, past dan ook een prachtig beeld, zoals we hier zien. Dit beeld stelt dan ook de reis naar de hemel van koning Dharmawangsa (of Yudishthira voor) met zijn vader Dharma, vermomd als hond.
Het is een prachtig beeld van een ontzettend hoge kwaliteit in art deco stijl, maar toch een mythologische afbeelding. Ontzettend zeldzaam. Het is erg verfijnd en gedetailleerd gesneden, waarbij het gezicht perfect is uitgevoerd. De spiritualiteit van de voorstelling is geweldig vastgelegd door de uitstraling van Dharmawangsa en hoe de hond naar hem opkijkt: vragend en speels. Een perfecte uitbeelding van het verhaal.